سیمای چاه کور

 

چاه کور روستایی از توابع بخش علامرودشت شهرستان لامرد در استان فارس ایران است.

  جمعیت

این روستا در دهستان خیرگو قرار دارد و براساس آمار از خانه بهداشت روستا، جمعیت آن در تابستان ۱۳۹5، ۱۰۶7 تن (۲۷۹ خانوار) بوده‌است.

  تاریخچه

چاه کور در سده های اخیر به دو قسمت علیا و سفلی تقسیم شده بوده و اکنون چاه کور سفلی به کلی از بین رفته و مردمان آن به آبادی های دیگر همچون دهنو علامرودشت و بیرم مهاجرت نموده اند. چاه کور علیا نیز تقریبا در گوشه غربی چاه کور کنونی قرار داشته است. فاصله این روستا که در جنوب شرقی علامرودشت مابین دو روستای دهنو و اندر قرار دارد تا مرکز بخش ۹ کیلومتر می باشد.

  وجه تسمیه

علت نام گذاری چاه کور (وجه تسمیه): این که چرا این روستا را چاه کور نامیده اند در میان عامه دو روایت وجود دارد. بعضی معتقدند به دلیل آن که در زمان های دور، گبر ها که به زبان محلی گور =gowr تلفظ می شوند در این نقطه زندگی می کرده اند به چاه کور مشهور گشته و به مرور زمان (گ) به (ک) تبدیل گشته است. بعضی دیگر نیز معتقدند به سبب وجود بسیار زیاد درختان کهور در این محل و به دلیل آن که در زبان محلی کهور، کور = kowr تلفظ می شود به چاه کور مشهور گشته است.

 

 

  اماکن زیارتی و سیاحتی

شاه ابوالقاسم

این زیارتگاه در شرق روستای چاه کور واقع شده و دارای بعد سیاحتی نیز می باشد. این بنای مذهبی و تاریخی که مراجعه کننده گان و زیارت کننده گان و عاشقان زیادی دارد محل نذر و نیاز و گرفتن حاجات اهالی میباشد و مردم این آبادی بسیار به این امام زاده (شاه ابوالقاسم) دلبستگی و عشق دارند. بطوریکه در ایام ماه محرم پیاده با گروه های زنجیر زنی و سینه زنی به زیارتش میروند. قابل ذکر است که این زیارتگاه از حیث تذکره و سند از رتبه خوبی برخوردار است.

 

 

 

  اماکن قدیمی و باستانی

قلعه قلات گبری

این قلعه پهناور و عجیب در بالای روستای چاه کور علامرودشت بر روی تپه ای پهناور و استراتژیک(دره مانند) قرار دارد و طبق گفته اهالی روستا در این قلعه قدیمی قومی بنام گبرها که بسیار ثروتمند بوده اند زندگی میکرده اند که هنوز دیوارهای قلعه و بقایای آن موجود است و طبق شواهد فعلی و ظاهری دژی محکم در برابر تهاجمات دشمنان بوده است.میگویند بعد از حمله اعراب به ایران در زمان ساسانیان این قوم از این مکان مهاجرت کرده اند.این قوم برای ساختن دیوارهای قلعه از مصالحی محکم بنام ساروج استفاده میکرده اند.بعد از مهاجرت این قوم گویا قلعه بر اثر زمین لرزه فرو ریخته است.

 

قلعه قلات سرخو

این قلعه که نسبت به بقیه قلعه های این روستا سالم مانده است در فاصله چندین کیلومتری و در ارتفاعات صعب العبور کوهستان های این منطقه قرار گرفته است که برای دیدن این قلعه باید مسافت زیادی را با دشواری طی کرد طبق مشاهدات چندین بار در زمان های مختلف بازسازی شده و مورد استفاده قرار گرفته است و الظاهر به قلعه های نظامی شباهت دارد و آخرین ساکنین این قلعه یاغی های زمان قاجاریه میباشند.برکه های و آب انبارهای آنها و چاه حفر آب هنوز سالم مانده اند.

خانه اباذری ها

این بنا که به خانه اباذری ها معروف است چندین کیلومتر بالاتر از قلعه کلات سرخو و دقیقاً در بالای قله کوه قرار دارد که هنوز برکه ها و آب انبارها و جوی های هدایت آب آنها سالم و قابل مشاهده میباشد.

تل دعوتی

این بنا که در چند کیلومتری روستای چاه کور و در وسط صحرا قرار دارد و بنام تل دعوتی نام گرفته تنها بخشی از ارتفاعات آن پیداست و مابقی در زیر خاک صحرای وسیع و هموار مدفون شده است مصالح بکار رفته در ساخت آن ساروجی متفاوت و بسیار مقاوم و محکم میباشد که در جای دیگر یا قلعه ای دیگر مشاهده نشده است مشخص است که زمان زیادی نیاز است تا قلعه ای به این بزرگی کلاً در زیر خاک مدفون شود پس از شواهد قضایا مشخص است که بسیار قدمت دارد .به گفته اهالی این قلعه محل دعوت و برپایی جشن های بقیه قلعه ها بوده است و به همین دلیل به قلعه دعوتی معروف شده است.لازم به ذکر است امروزه این اثر تاریخی در حوزه روستای خشتی قرار دارد و در زمانهای قدیم جزو قلمرو قلات گبری روستای چاه کور بوده است.

تل دعوتی در شهرستان لامرد، بخش علامرودشت، روستای خشتی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۴ تیر ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۲۱۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

آب انبار جنوبی چاه کور

این آب انبار که در عکس نشان داده شده است در گذشته نه چندان دور، منبع اصلی آب آشامیدنی اکثریت اهالی روستا بوده است و در حال حاضر نیز عده ای از اهالی جهت تأمین آب آشامیدنی خود از این آب انبار استفاده می کنند . لازم به ذکر است که از نظر برخی اهالی ، آب موجود در آب انبارها با هیچ آبی قابل مقایسه نیست اما برخی نیز با استناد به مسائل بهداشتی بر عقیده این افراد خرده می گیرند.

 

  طبیعت

چاه کور در یک فضای گودال مانند و در ارتفاع پایین تر نسبت به روستاهای همجوار قرار گرفته است بطوریکه بهار سرسبزتری نسبت به همسایگان خود دارد و در هنگام عبور از جاده که از کنار دشت میگذرد متوجه هوای خنک این منطقه میشوید!!! شاید به دلیل این ویژگیهای آب و هوایی بوده که باعث شده در قدیم توجه قلعه سازان را به خود جلب کرده و باعث ایجاد قلعه هایی به یاد ماندنی و عجیب شود!!! همچنین چاه کور دارای قنات های بسیار زیادی میباشد که قدمت آنها بسیار زیاد است و نشان از قدمت کشاورزی در این روستا میباشد.استان فارس و مخصوصاً جنوب این استان که جنوب ایران نیز میباشد دارای آثار تاریخی متعددی میباشد تا حدی که در روستایی بسیار کوچک آثار چندین قلعه باستانی مربوط به دوره های هخامنشی و ساسانی و شاید خیلی قبل تر از آنها باشد.

درخت سمنگ

سِمِنگ (انار شیطان) گونه ای درختی از تیره Bignoniaceae جنس Tecomella و گونه undulata است که در استان فارس به نام سِمِنگ خوانده می‌شود . انار شیطان از گونه‌های بومی و چوبی مهم مناطق بیابانی و خشک در جنوب ایران می‌باشد که در استان فارس، بوشهر، خوزستان و هرمزگان به صورت توده‌های کوچک نسبتاً خالص پراکنش دارد . ولی متاسفانه رویشگاه‌های آن تحت تأثیر عوامل مختلف در دست تخریب است و ممکن است در چندسال آینده این درخت زیبا را در جنوب نداشته باشیم . انار شیطان گونه‌ای درخت کوچک از تیرهٔ پیچ‌اناریان است . در ایران این درختچه را با نام‌های محلی گل‌پرک، پرپوک، سمنگ، حمید، فرفار و ساج بیابان هم می‌نامند . انار شیطان درخت‌چه‌ای بومی جنوب آسیا است. این درخت از گونه‌های مهم مناطق بیابانی و خشک در جنوب ایران می‌باشد که در استان بوشهر، خوزستان و هرمزگان به صورت توده‌های کوچک نسبتاً خالص پراکنش دارد. جنگلی به نام گلپرکی دلفارد در جیرفت از رویشگاه‌های معروف آن در ایران است . انار شیطان درختی بسیار مقاوم به خشکی، یخ‌زدگی و آتش‌سوزی است. برگ‌های آن خوراک دام است. این درخت به سادگی توسط قلمه و بذر تکثیر می‌شود. چوب آن زیبا محکم بادوام است و برای ساختن برخی چوبهای جادو خاص کاربرد دارد و نیز برای لوازم ظریف و پرکابرد نیز بکار می‌آید . این گیاه در شفابخشی نیز برای درمان برخی بیماریها مانند لکه‌های سفید روی پوست، بزرگی طحال و نیز سفلیس استفاده می‌شود. معمولاً ارتفاع آن بین ۴ تا ۱۲ متر است. برگهای تقریبا همیشه سبز انار شیطان متقابل باریک و کشیده با کناره‌های صاف است . گلهای آن درشت بی بو و سرخ رنگ و یا زرد مایل به قرمز و درازای جام گلها ۴ تا ۷ سانتیمتر است.میوه باریک و دراز آن به طول ۲۰ سانتیمتر است . رویشگاه این درخت در دو نقطه بخش علامرودشت (نزدیکی روستای چاه کور و نزدیک روستای روگیر حسنی) وجود دارد. کتاب “درختان و درختچه های ایران” تالیف ولی الله مظفریان از منطقه علامرودشت به عنوان یکی از رویشگاههای این درخت نام برده است .

کل شیولی

کُل شَیوِل یا کُل شَیوِلی (kole shayveli) گودی است که در صحرای روستای چاه کور واقع شده است و موقع بارش باران پر از آب می شود.و آب در آن ذخیره می شود. تاریخ کُل شَیوِلی به قبل از انقلاب بر می گردد، در آن زمان که مردم از سنگ و گِل برای ساخت خانه هایشان استفاده می کردند و از این مکان به وسیله لودر که در زبان محلی آن زمان شیول گفته می شد خاک برداری می شد که بعد ها به کُل شَیوِل یا کُل شَیوِلی معروف شد. هم اکنون مورد استفاده بخش قابل توجهی از اهالی روستا در زمینه تهیه آب دام و گله حیوانات خود و بعضاً یک منبع حیات برای پرندگان موجود در زیستگاه ها و حیاط وحش مسقر در صحرای چاه کور می باشد.

 

قنات های طویل

 

نقل میکنند در زمانهای خیلی قدیم در روستای چاه کور قنات هایی بوده است که تا روستای دهنو ادامه داشته است و همه قنات ها به هم مرتبط بوده است و یک شخص به راحتی میتوانسته از این راهروها استفاده کند و مسیر را طی کند.

  صنعت و تجارت

تجارت

تجارت در این منطقه با سفر مردم آن به کشورهای حاشیه خلیج فارس جهت کسب درآمد، دارای قدمت است.

صنعت و کشاورزی

محصولات کشاورزی روستای چاه کور، عمدتاً تنباکو بوده که بصورت وسیع کشت می‌ شده‌است. باغات خرما و کشت گندم و صیفی جات و سبزی جات از محصولات اصلی روستای چاه کور بوده که کشت آنها همچنان در اطراف روستا ادامه دارد.

 

  طوایف و اقوام

قوم میر

طبق اسناد و سنگ قبر های مربوط به 300 سال گذشته که باقی مانده این قوم به دو شعبه تقسیم شده که شعبه ساکن در چاه کور و بعضی نقاط دیگر جاکی بوده است و شامل خانواده های میر، میری، صادقی و تقی پور می گردند.

قوم زارعی

اصلیت آن ها از روستای خالده وراوی می باشد که حدود 300 سال پیش به روستای چاه کور مهاجرت نموده اند و شامل خانواده های زارعی، حسن زاده و آذین می باشد.

قوم عالی

این قوم نیز که در روستای چاه کور ساکن هستند حدود 200 سال پیش از روستای روگیر به این نقطه کوچ کرده اند.

قوم سادات

سادات چاه کور که موسوی نام باشند و از اولاد سید علی اصغر یزدی می باشند که حدود ۱۵۰ سال پیش به چاه کور مهاجرت کرده اند.

قوم حاجی رجب

ساکن در روستای چاه کور که حدود ۱۵۰ سال پیش از دهنو حاجی هدایت چاه ورز به این روستا کوچ کرده اند و شامل خانواده های حاجی زاده و غلامی می باشند.

 

قوم استاد ها

در روستای چاه کور ساکنند. نقل است که از سیف آباد خنج به این روستا آمده اند و شامل خانواده های آرایش و علیزاده می باشند.